खरबारीको खर काट्दा हेरिरहेँ तिमीलाई
मनैमनले बाँधी पर्खाल घेरिरहेँ तिमीलाई ||
मिठो स्वरमा गायौ खरको मुठाबान्दै लोकभाका
त्यैमिठासमा थपी साईनो बेरीरहेँ तिमीलाई ||
भारी पु-याई कस्यौ कम्मर चट्ट नीलो पटुकीले
चोली समाई लुक्दा यौबन केरिरहेँ तिमीलाई ||
बिसाई भारी थकाइ मारी , सुसेलेर बोलाउँदा
जीवन चल्ने स्वाँस बनाई फेरीरहेँ तिमीलाई ||
कति हिड्नु पछ्याउदै खरबारी बनपाखा
“डुम्रे”बनाई भित्रयाउन टेरीरहेँ तिमीलाई||
”थुमपोखरा ५ छोरेखर्क 
केही छैन भन्नु मेरो माया देखी तर्कने लाई
मिठै बोलि बोल्दा पनी जानी जानी झर्कने लाई||
नसुनेर आग्रह’त्यो चाहनेले बोलाउदा’नि
यौवनको घमण्डले पिठ्यु फेरी फर्कने लाई ||
सस्तो छैन मेरो माया बजारमा बिकाउसरी
वास्ता दिन्न मैले पनी धर्ति सरी चर्कने लाई||
सम्झाउदा नसम्झने ढुङ्गा जस्तै कस्तो मन त्यो ?
भुलिदिन्छु बेमौसमको झरी सरी दर्कने लाई ||
अमृत जस्तो चोखो माया “मदन”ले न्यौछार गर्दा
धिक्कारै हो फेरी पनी बिष घोली छर्कने लाई ||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
स्याङ्जा नेपाल
जानी जानी गरीएको भुल होइन बिन्दु ||
सँधै संगै हुनुपर्छ तारा जुन जस्तै
चैत मास सुकिजाने मूल होइन बिन्दु||
जोडी होस चखेवाझैँ माया माया भा’को
हात लाग्दा बिझाउने फुल होइन बिन्दु||
हेरे राम्रो राम्रै हुन्छ आफ्नै नजरले
खोली तर्दा भत्की जाने पुल होइन बिन्दु||
नजीर होस समाजमा हाम्रो जोडी सधै
एकै पल्’मा हराउने हुल होइन बिन्दु ||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
थुमपोखरा ५ छोरेखर्क स्याङ्जा
पर्यो नज़र आफैलाई बिर्से भुसुक्कै ||
तिम्रो रुप यौबनले तान्दा नजिकै
बसौं लाग्यो समीप मै आफैं टुसुक्कै ||
मिलेका ति नयन हेरी बसें घोरिंदै
नानीभित्रै पसौं लाग्यो आज सुटुक्कै ||
घर पनि खाली भा’छ आमा एक्लै छिन
दीप बाली दिए हुन्थ्यो आई लुसुक्कै ||
कती बाँच्नु जीवन यो सधै अलिनु ||
धन्य होला ‘डुम्रे’संग हिंडे खुरुक्कै
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
थुमपोखरा ५ छोरेखर्क
नसकेमा तिम्रो हुन मरीगयो नभने’है
जानी जानी भुमरी मा परीगयो नभने’है ||
बाध्यताको परीधिमा नचाहेरै फसेंभने
परेलीको आँशुसरी झरीगयो नभने’है ||
कर्तव्यले मेरो यात्रा अन्त कतै मोड्यो भने
निष्ठुरीले मेरो माया हरीगयो नभने’है||
कसै गरी सिउदो’त्यो भर्न मैले पाईन् भने
स्वार्थी रै’छ बसाई’नै सरीगयो नभने’है||
तिम्रै थियो “डुम्रे” सधै जुनी भरी तिम्रै हुन्छ
भन्ने कसम भुली खोली तरीगयो नभने’है||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
सम्झनाका तरेलीहरुमा रम्दा रम्दै र गम्दा गम्दै एक युग नै पो बितिसकेछ गाउँलाई फर्केर नहेरेको पनि । मायाँ नभएर भनुँ त कसरि भनुँ ‘मुटु भरि मायाँको सागर नै उर्लिएको छ’सम्झना नभएर भनुँ त कसरि भनुँ ‘यादहरुले आधि ज्यान नै सुकि सकेको छ’। प्रदेशको ब्यस्त जिवनमा फुर्सद नै कहाँ पाईन्छ र चाहेर पनि गाउँ घरको तिर्सना मेटाउन । झण्डै आठ बर्ष अघि जब यस मरुभूमिमा पहिलो पाईला टेकेको थिएँ, आज सम्झँदा कता कता झल्याँस्स ब्यँझे जस्तो भान हुन पुग्छ । अन्नपूर्ण हिमालदेखि बगेर आउने चिसो हावाको बहाब र लंकाकोटको काखमा अवस्थित मेरो अबतरण भूमि छोरेखर्कलाई जब सम्झन पुग्छु फेरि तिनै आवाजहरु कानमा गुन्जन पुग्छन् । कोहिलीका कुहु कुहुरुपी करतल ध्वनिहरुले जब गाउँको मौनता भंग गर्थ्यो ‘रमाउन मन लाग्थ्थो उसैको लयमा अनि गाउन मन लाग्थ्थो उसैको स्वरमा’ ।
________________________________________जिवन त यसै पनि कष्टकर थिंदै थियो । कहाँको मेरो सुन्दर अनि हरियाली थुमपोखरा अनि कहाँको बालुवा नै बालुवाको बन्जड शहर दोहा । सबै परिबेशहरु नयाँ र नौला हुनु त आफ्नो ठाउँमा थिंदै थियो तर त्यो भन्दा पनि बेशी गाउँको सम्झनाले कुटु कुटु मननै खाँदा आँखाहरु रसाउन पुग्थे र भक्कानो छुट्थ्यो । मनका यादहरु दृष्य बन्दै गाउँतिर एकोहोरिन्थे तर ति सुनौला यादहरुलाई मनमै साँची आफैमा खुम्चिनु शिवाय कुनै उपाए नै थिएन तैपनि गाउँको त्यो रमणिय दृष्यहरुलाई बन्द आँखाहरुले नियाल्ने गर्थैं ।
दोहाको बलौटे जिवनबाट यसो के फुर्सद मिल्छ, सरिर थकाईले लखतरानै भएपनि सम्झन पुग्छु तिनै गाउँ बेशी र पाखाहरुलाई, अनि गाउन पुग्छु तिनै भाकाहरुमा जहाँ गाउँदै र सुसेल्दै हिड्थें, रमाउँथें र नाच्थें पाखाहरुको गीत संगै । यादहरुको भेल त आज पनि मन भरि उर्लिई नै रहन्छ, ‘सम्झँदै सरस्वती मा वि उदियाचौर, आँधीखोला र फेदिखोलाका गल्छेडाहरुलाई । याम बहादुर गुरु ,मुक्ति गुरु र चण्डी गुरुहरुले घोकाएका पाठहरु र वहाँहरुबाट प्राप्त ज्ञानको महत्व त बल्ल अहिले आएर पो बुझ्दै छु । हाफ छुट्टिमा आँधीखोलाका किनारमा डुम्रि टिप्न झर्दा साथीहरुको लहै लहैले पौडन पुगिन्थ्थो र घण्टी बजेको समेत थाहा हुदैनथ्थो । त्यस पछि मास्टरका डण्डा खाएका ति मीठा अनुभुतिहरु सम्झँदा आज पनि कता कता कुतकुति लाग्न थाल्छ र फेरि त्यहि शैशबकाल खण्डमा हराउन मनलाग्छ । विडम्बना, कालको गतिलाई कस्ले पो फर्काउन सकेको छ र ? यदि यस्तो हुन्थ्थो त म पनि फर्कन्थें तिनै अतितको सुनौलो कालखण्डमा र फेरि चड्थें होला डुम्रिका रुखहरुमा र बग्थें होला आँधीखोलाका भेलहरु सँगै । पारिपट्टीको सिध्दार्थ राजमार्ग, सिरानमा पेलाकोट र सिर्सेकोट, आँधीखोला बगलमै रहेको उदियाचौरको काखमा अवस्थित सरस्वती मावि, जब आफ्ना अतितका पलहरुलाई हामीसंगै गाउन थाल्छ ‘लाग्छ पुनर्जिवन मिले सरह’ र आँफैमाहराउनपुग्छुम ।
लेख्दा लेख्दै कलम संगै बगिदिएछ मन र हराउन पुगेछु एकाएक । मान्छेले चाहेमा के नै पो गर्न सक्दैन र यस्को उदाहरण बनेको छ आजको दोहा । आठ बर्ष अगाडीको यो शहर र आजको शहरमा तुलना नै गर्न नसकिने भएको छ । हामी नेपाली र त्यसमा पनि यहाँ रहेका हजारौं स्याङजाबासीहरुको पनि कम मेहनत छैन यो शहरलाई यत्तिको बनाउनमा । शुरुमा त के नै पो थियो र यहाँ अनि को नै पो थियो र जिल्लाबासिहरु तर आज जता ततै भेटिन्छन् गाउँघरका ठीटाहरु । यिनै जोशिला र आँटीला ठीटाहरुको प्रयासले स्थापित “ स्याङजा सेबा समाज “ एक प्रतिष्ठित संस्थाको रुपमा स्थापित भैसकेको छ दोहामा । कता कता लाग्छ बिदेशमा खर्चे जति जोश , जाँगर , शिप र मेहनत यदि आफ्नै स्याङजामा खर्चिन पाईन्थ्थो त आज मेरो स्याङजा पनि सायदै संसार कै उन्नत शहर सरह नै समृद्दशाली हुने थियो होला । शुरुका दिनहरु सम्झँदा सानो समाचारको लागी पनि नेपाली अनुहार खोज्नु पर्थ्थो र पुलिसका डण्डा समेत खानु पर्ने अवस्था थियो । तर अहिले आएर मेरो स्याङजा डट कम मा कार्यरत सबै स्याङजा प्रेमी दाजु भाई तथा दिदी बहिनीहरुको मेहनत अनि अटल लगन र प्रयासले जिल्लाको ताजा खबर यस बिरानो मुलुकमा भए पनि दिनानुदिन पढ्न पाउँदा आफूले आफैलाई भाग्यमानी ठानेको छु र गर्वले छाती पनि चौडा भएकोमहशुसहुन्छ।
आखिर म कुनै लेखक पनि होइन, अझ भन्नुपर्दा मलाई लेखनको खासै ज्ञान पनि छैन, फेरी पनि कलमरुपी घोडा चढेर हिंड्ने प्रयासमा लगाम यहाँहरुको हातमा छोडेको छु । आशा छ यहाँहरु ले सहि बाटो हिडाउनु हुने नै छ । कुनै बस्तु आफुबाट टाडा छ भने त्यो बस्तु बढी प्यारो हुन्छ रे ! सायद त्यहि भएर हो कि गाउँको यति मायाँ लागेको । हुनत कसको ईछ्या हुँदैन र आफ्नो गाउँ बिकसित होस् , आफु पनि गाउँमै बस्न सकिने बातावरण बनोस , सपनीमा होइन बिपनीमा नै गाउँ बेसी गर्दै दिन काट्न सकियोस भन्ने तर खोइ कहाँ पो पाईएला र यो मनले खोजेको र त्यो मनले रोजेको । यसो भन्दैमा गाउँको विकासै नभएको भने पक्कै होइन । फेरी अहिले बाँयटारीदेखि डुम्रे भन्ज्याङ अनि सिर्सेकोट सम्मको कच्ची बाटो मै भएपनि जिपहरु दौडींदा त डाँडाखर्कको सिर भरि रातो सिन्दुर थपिए सरह नै भान हुन्छ । घन्टौ लाग्ने सिर्सेकोटको ठाडो उकालो केहि क्षणमै ट्याक्सको गडगडाहटपूर्ण हुँकार सहित घुम्दै काट्दाको मज्जा यहाँ बर्णन गरि साध्यनै छैन । विकास अनि सम्भावनाका सयौं खानीको केन्द्र थुमपोखरा गाबिस भवनलाई पनि तिनै कच्ची बाटोबाट भए पनि जोड्ने प्रयास हुँदै गरेको समाचार सुन्न पाउँदा त झन मननै खुसीले फुरुङ्ग हुनपुग्छ । अझ गाबिस भवन संगै रहेको बायँखोला वरीपरिको सुन्दरता र यहाँका मनोरम प्राकृतिक छटाहररुले कस्को पो मन नछोला र ?
प्राय सबै जन जातिहरुको बसाईं रहेको थुमपोखरामा जम्मा नौ बटा वडा रहेका छन् । सिर्सेकोट,पेलाकोट ,तिन्दोबाटे गाबिस संग जोडिएको थुमपोखराका किसानहरु निकै कुरामा अगाडी पनि छन् । कफी उत्पादन गरेर स्याङजाको नाम देशभर नै पुर्याएका कुराले उनिहरु प्रति गर्व गर्न मन लाग्छ । यति मात्र नभै दुध उत्पादन बढाएर स्याङजालाई नै गोरसीलो जिल्ला बनाई रहेका छन भन्दा त झनै खुसीको सिमा नै रहँदैन। समय बदलिंदो छ । नयाँनेपाल बनाउने अभियानमा हामी सबै लागेका छौं । आशा गरौं हामी सबै ले सोचे जस्तै हुने छ मेरोस्याङजा , मेरो थुमपोखरा , मेरो छोरेखर्क अझ भनौं मेरो नेपाल । लंकाकोट जस्तो इतिहास बोकेका ठाउँलाई धार्मिक अनि पर्येटकिय स्थलको रुपमा अगाडी बढाउन सके कति राम्रो हुने थियो भन्न चाहन्छु । जाँदा जाँदै , दाजु रत्न काफ्ले ले “मातृभूमिको यादमा………” गाए झैं मलाई पनि गाउन मन लाग्यो उहि गीत -
मनको बह पोखँ कहाँ याद आउँछ यदा कदा ,
मातृभूमि तिमीलाई मेरो नमस्कार छ सदा सदा
….नमस्कार छ सदा सदा !!
मदनडुम्रे”बिद्रोही”
थुमपोखरा५छोरेखर्क
समय कती छिटो गा’को सुन्तली
बिर्सियौ कि’त माया ला’को सुन्तली||
पिंढीमा खेल्दै हामी पुग्दा ढिकीमा
देखेर खायौ गाली बा’को सुन्तली ||
घाँसले डोको भरी राख्दा भिरमा
पल्टिदा डोकै दुख पा’को सुन्तली ||
माहारा जाने निहु पारी दुबैले
आमाले राख्या घिउ खा’को सुन्तली||
कस्ता’ति दिन पनी सम्झेँ हँसाउने
झगडा गर्दा राती भा’को सुन्तली||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
सधै एक्लो जीवन बाँच्नु कतिदिन
मनभरी तिर्सना साँच्नु कतिदिन? ||
वेदनाले डसेर रुँन्चे बनाउदा
परेली यो रुझाई हाँस्नु कतिदिन ?||
प्रियसीको तस्बिर बोल्दा कैले’काँही
पलाएको मुनानै भाँच्नु कतिदिन ?||
लहरभै’ उर्लदा मन सागरमा
आफ्नै मन कसीले जाँच्नु कतिदिन ?||
आशा सबै विलाए खोज्दा भेटिदैन
बिनाधुन “डुम्रे”यो नाँच्नु कतिदिन ?||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
नशालु हेराइले मात लाग्ने हो कि ?
नछुँदै हात कतै बात लाग्ने हो कि ?
रोशनी उनीसंगै बास्ना लिई आयो
निभेर दीप कतै रात लाग्ने हो कि ?
मायाको वर्षा गरी फूल रोप्छु भन्दा
नफुली फूल मात्रै पात लाग्ने हो कि ?
बैसालु भेलसंगै बगौ जस्तै लाग्दा
कोमल मनभरि घात लाग्ने हो कि ?
बिताऊँ रात संगै माया साटीसाटी
नसक्दै बात कतै प्रात: लाग्ने हो कि?||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
थुमपोखरा ५ छोरेखर्क
वाशता ले टाढा हुदा छोडी गयौ भन्छ्यौ तिमी
देउरालीमा खा’को बाँचा तोडी गयौ भन्छ्यौ तिमी ||
चोखो मनले माया रुपी फुल रोपी छाड्छु भन्दा
सङ्लो यौबन जानी जानी गोडी गयौ भन्छ्यौ तिमी ||
सागर सातै काटेपनी तिम्रै बन्ने चाह मेरो
साटी साईनो पाईला अन्तै मोडी भन्छ्यौ तिमी ||
मन मन्दिर तिम्रो सबै मेरै लागी भन्ने लाग्थ्यो
आफै भगाई मुटु मेरो फोडी गयौ भन्छ्यौ तिमी||
रगत संग अर्थ साटी तिम्रै लागी खुसी खोज्दा
विदेश बसी अन्तै मन जोडी गयौ भन्छ्यौ तिमी ||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
थुमपोखरा ५ छोरेखर्क स्याङ्जा
बाँच्नुको अर्थ नसोध यहाँ ?
मरेर पनि बाँची रहेको बेला |
मायाको सिमाना नबाँध यहाँ ?
माया बिनानै तड्पीरहेको बेला ||
समयको मुल्य कसलाई थाहा?
हरेक मिनेट गन्दै बसेको बेला |
जीवनको लक्ष्य त कता छ कता ?
सबै भताभुङ्ग बन्दै गयको बेला ||
साथीको साथ अधुरै रह्यो
अर्थले मायालाई छलेको बेला |
मर्नुको अर्थ के’नै रह्यो र ?
नमर्दै शरीर गलेको बेला ||
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
सर्दै थिएँ पर-पर हाँस्यौ मुसुक्कै
पर्यो नज़र आफैलाई बिर्से भुसुक्कै ||
तिम्रो रुप यौबनले तान्दा नजिकै
बसौं लाग्यो समीप मै आफैं टुसुक्कै ||
मिलेका ति नयन हेरी बसें घोरिंदै
नानीभित्रै पसौं लाग्यो आज सुटुक्कै ||
घर पनि खाली भा’छ आमा एक्लै छिन
दीप बाली दिए हुन्थ्यो आई लुसुक्कै ||
कती बाँच्नु जीवन यो सधै अलिनु ||
धन्य होला ‘डुम्रे’संग हिंडे खुरुक्कै
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
जीवनको हरेक मोडमा समाइदेउ हात तिमी
बिगारेछु ओठको चाल’त बनाइदेउ बात तिमी ||
आफ्नोभन्नु संसार भरमा तिमी मात्रै छैन कोही
सबै हुदा पराई दुख:मा नलाइदेउ घात तिमी ||
कति दिन बिताएँ मधुर मिलनको आशा राखी
फर्कनेछु संगाली सपना सजाइदेउ रात तिमी ||
सुखदुख: साटेर जीवन संगै बाँच्ने संगै मर्ने
बाचा गरी संगिनी मायाको लगाइदेउ खात तिमी ||
थाहा छैन त्यो’हात बिनाको कस्तो हुन्छ यात्रा मेरो
यसैगरी दिनु’है सहारा सबै जुनी सात तिमि ||
जीवनको हरेक मोडमा समाइदेउ हात तिमी
बिगारेछु ओठको चाल’त बनाइदेउ बात तिमी ||
आफ्नोभन्नु संसार भरमा तिमी मात्रै छैन कोही
सबै हुदा पराई दुख:मा नलाइदेउ घात तिमी ||
कति दिन बिताएँ मधुर मिलनको आशा राखी
फर्कनेछु संगाली सपना सजाइदेउ रात तिमी ||
सुखदुख: साटेर जीवन संगै बाँच्ने संगै मर्ने
बाचा गरी संगिनी मायाको लगाइदेउ खात तिमी ||
थाहा छैन त्यो’हात बिनाको कस्तो हुन्छ यात्रा मेरो
यसैगरी दिनु’है सहारा सबै जुनी सात तिमि ||
जीवनको हरेक मोडमा समाइदेउ हात तिमी
बिगारेछु ओठको चाल’त बनाइदेउ बात तिमी ||
आफ्नोभन्नु संसार भरमा तिमी मात्रै छैन कोही
सबै हुदा पराई दुख:मा नलाइदेउ घात तिमी ||
कति दिन बिताएँ मधुर मिलनको आशा राखी
फर्कनेछु संगाली सपना सजाइदेउ रात तिमी ||
सुखदुख: साटेर जीवन संगै बाँच्ने संगै मर्ने
बाचा गरी संगिनी मायाको लगाइदेउ खात तिमी ||
थाहा छैन त्यो’हात बिनाको कस्तो हुन्छ यात्रा मेरो
यसैगरी दिनु’है सहारा सबै जुनी सात तिमि ||
जीवनको हरेक मोडमा समाइदेउ हात तिमी
बिगारेछु ओठको चाल’त बनाइदेउ बात तिमी ||
आफ्नोभन्नु संसार भरमा तिमी मात्रै छैन कोही
सबै हुदा पराई दुख:मा नलाइदेउ घात तिमी ||
कति दिन बिताएँ मधुर मिलनको आशा राखी
फर्कनेछु संगाली सपना सजाइदेउ रात तिमी ||
सुखदुख: साटेर जीवन संगै बाँच्ने संगै मर्ने
बाचा गरी संगिनी मायाको लगाइदेउ खात तिमी ||
थाहा छैन त्यो’हात बिनाको कस्तो हुन्छ यात्रा मेरो
यसैगरी दिनु’है सहारा सबै जुनी सात तिमि ||
अर्कैको भै’सके नदेउ तिमी चासो मलाई
रोकेर नियात्रा नलाउ तिमी पासो मलाई ||
सक्दीन कसैको मारेर मन बन्न म’तिम्रो
बुझेर यथार्थ मान’भो तिमी नासो मलाई ||
के’भन्छ समाज मिचेर मूल बाटो छोड्दा
नबनाउ बैरीको ओठको तिमी हाँसो मलाई |
मदन डुम्रे “बिद्रोही”
थुमपोखरा५ छोरेखर्क
जलीरह्यो मन मेरो नबोलेरै बस्यौ तिमी
काँचो हुदै छुट्ला माया नासोचेरै कस्यौ तिमी ||
गल्ती भयो अन्जानमै भनी मैले माफी माग्दा
नजरमा आफैँ’ किन नसुनेरै खस्यौ तिमी ||
मन मुटु सबै साटें आफ्नै ठानी तिमीलाई
सबै भुली गुन राम्रा नभनेरै डस्यौ तिमी ||
बिन्ती गर्दा मन फेर्न रीस राग सबै भुली
जानी जानी भुमरीमा नमानेरै पस्यौ तिमी||
जती आँखा तरेपनी पर सरी मन मारी
छाड्ने छैन “डुम्रे” यसै माया जाल्’मा फस्यौ तिमी|
